Zijn restaurants gevaarlijk? Nee, de studie bewijst dat niet

De veelbesproken studie die op 10 november in het tijdschrift Nature (1) is verschenen en onlangs door vele media is verspreid, verdient het om aandachtig te worden gelezen… en in tegenstelling tot wat er is gezegd, kan niet met zekerheid worden geconcludeerd dat restaurants hyperbesmettelijke plaatsen zouden zijn!

Sommige aspecten van de gebruikte methode en de conclusies worden bovendien in twijfel getrokken door verschillende wetenschappers die suggereren dat de auteurs hun studie niet in het beroemde tijdschrift moeten publiceren voordat ze deze hebben verfijnd. Zoals we hieronder zullen zien, zijn de conclusies van de auteurs zelf grotendeels genuanceerd.

De conclusie en lapidaire grote kop dat restaurants hyperbesmettelijke plaatsen zouden zijn, is dan ook overhaast en getuigt van een gevaarlijk gebrek aan kritisch denken.

Doel van de studie:

De auteurs van de studie, Serina Chang en haar medewerkers, analyseerden een reeks gegevens die door mobiele telefoons werden verstrekt om de impact van mobiliteit op de overdracht van het virus te bestuderen.

Om de verplaatsingen van mensen vanuit hun woonplaats naar niet-residentiële locaties zoals winkels, restaurants en gebedshuizen te analyseren, maakten ze een model van de verplaatsingen van 98 miljoen mensen in 10 grote Amerikaanse steden van 1 maart tot 1 mei 2020. (2)

Beperkingen:

Volgens de auteurs zelf (3) heeft de studie veel beperkingen omdat ze uitsluitend gebaseerd is op geografisch gelokaliseerde gegevens van mobiele telefoons.

Dit betekent dat:

• de verkregen gegevens slechts betrekking hebben op een deel van de bevolking: dat met een mobiele telefoon. Hun analyse houdt geen rekening met een groot deel van de bevolking zoals scholen, kinderen onder de 13 jaar, ziekenhuizen, gevangenissen, of gewoon degenen die geen telefoon hebben…
• de gegevens alleen betrekking hebben op locaties waar het mobiele netwerk functioneel is
• de studie geen relevante kenmerken omvat, zoals asymptomatische overdracht; variatie in de grootte van de huishoudens; verplaatsingen tussen grootstedelijke gebieden; verschillen in de gevoeligheid van mensen als gevolg van reeds bestaande omstandigheden of toegang tot de zorg; leeftijdsgebonden variaties enz.
• de studie geen rekening houdt met de invloed van verschillende overdrachtverminderende gedragingen, zoals het naleven van gezondheidsbeschermingsmaatregelen zoals het wassen van de handen, het dragen van een masker of plaatsgebonden factoren zoals het verluchten van de locatie

Tot slot waarschuwen de auteurs zelf de lezer voor een te enge of beperkende interpretatie van de gegevens…

Tegenstrijdige resultaten:

Elders erkennen de auteurs zelfs dat het resultaat tegenstrijdig is, afhankelijk van de vraag wat als factor van besmetting wordt beschouwd:

• de dichtheid van de mensen EN de hoeveelheid tijd die op een locatie wordt doorgebracht…
• de dichtheid van de mensen alleen
• de tijd die op een locatie wordt doorgebracht alleen

Restaurants blijken bijzonder besmettelijk te zijn als zowel de dichtheid als de tijd die op een locatie wordt doorgebracht bepalend zouden zijn.

In het model dat alleen de impact evalueert van de tijd die op een locatie wordt doorgebracht, zonder rekening te houden met de factor ‘dichtheid’, lijken restaurants slechts lichtjes besmettelijk te zijn….  Wat moeten we hieruit concluderen voor restaurants waar de social distancing in acht wordt genomen?

Conclusie:

Het lijkt duidelijk dat de nabijheid tot besmette mensen en de duur van de met die mensen doorgebrachte tijd van invloed zijn op het besmettingsrisico.

Er worden echter vraagtekens geplaatst bij de veronderstelling dat de besmettingsgraad recht evenredig zou zijn met het product van de tijd die ter plaatse wordt doorgebracht en de dichtheid van de besmette mensen per oppervlakte-eenheid. (4)

De belangrijkste conclusie van de auteurs van de studie is dat het beperken van de bezettingsdichtheid van elke locatie doeltreffender zou zijn dan het uniform verminderen van de mobiliteit.

Maar is ‘het verminderen van de dichtheid’ niet precies wat de meeste restaurants hebben gedaan door zich aan de ‘social distancing’-regels te houden?

Het is duidelijk dat de spreiding van terrassen, het verluchten van de locatie, het naleven van de social distancing en barrièregebaren bepalend zijn! Met deze factoren wordt in de studie in kwestie echter geen rekening gehouden.

Deze studie zou dus niet gebruikt mogen worden als vaandel om restaurants te stigmatiseren op een binaire en oh zo schadelijke manier voor onze sector, die dat zeker niet nodig had!

————————————–

(1) “Mobility network models of COVID-19 explain inequities and inform reopening”
Serina Chang, Emma Pierson, Pang Wei Koh, Jaline Gerardin, Beth Redbird, David Grusky & Jure Leskovec
https://www.nature.com/articles/s41586-020-2923-3

(2) De eerste kritiek van sommige critici is hoe men de impact kan beoordelen van de aanwezigheid van publiek op locaties zoals restaurants of sportclubs in een periode dat deze laatste grotendeels gesloten zijn als gevolg van de lockdown? Het gegeven antwoord is lachwekkend: “dit wil niet zeggen dat deze plaatsen leeg waren, want het personeel of de eigenaren van veel restaurants waren aanwezig om de afhaalmaaltijden voor te bereiden”!
Anderen wijzen op de dubbelzinnigheid van het onderscheid tussen restaurants (zittend aan een tafel) en bars en cafés die over dezelfde kam worden geschoren.

(3)  Supplementary information. Point 5 : Model limitations »
https://static-content.springer.com/esm/art%3A10.1038%2Fs41586-020-2923-3/MediaObjects/41586_2020_2923_MOESM1_ESM.pdf

(4) “But there is nothing in the paper that suggests this assumption (transmission proportional to time x density of infected) is correct.” Revision for Nature manuscript 2020-06-10249A- Comment 3
https://static-content.springer.com/esm/art%3A10.1038%2Fs41586-020-2923-3/MediaObjects/41586_2020_2923_MOESM3_ESM.pdf

Tekst: PVW