Culinair is Italië een schatkelder. Mooie, smaakvolle gerechten, gemaakt van uitstekende ingrediënten zoals zongerijpte groenten, superieure vleeswaren en bijzondere kazen. En dat alles spoel je door met een heerlijk glas wijn. Een etentje start je uiteraard met een aperitief en ook daarvoor hebben ze in Italië een ruim aanbod onder de stop.

Openen in het Italiaanse is ‘aprire’. Maar het woord aperitief is oorspronkelijk afgeleid van het Latijnse woord ‘aperire’ wat dezelfde betekenis heeft. Correcter kan een woord niet gekozen worden: het aperitief opent niet alleen de maaltijd, maar ook de smaakpapillen. Het moet de eetlust opwekken. Niet alle dranken zijn dan ook geschikt om als aperitief te drinken. Een aperitief kan alcoholvrij zijn, maar meestal is het een alcoholische drank. Bij voorkeur is een aperitief eerder licht, droog en fruitig. De aanwezigheid van koolzuurgas bevordert de spijsvertering. 

De klassieke opener is uiteraard schuimwijn. In Italië heb je twee soorten schuimwijn: frizzante en spumante. Het onderscheid wordt gemaakt door de druk die op de fles zit. Bij frizzante bedraagt deze maximaal 2,5 bar. Deze wijn heeft dus veel minder bubbels en wordt gebotteld in een gewone wijnfles en afgesloten met een gewone kurk. Kan gedronken worden als aperitief, maar een spumante komt hier veel meer tot zijn recht. Bij deze mousserende wijn staat er meer druk op de fles, minstens 3,5 bar en bij de allerbeste wijnen kan dat oplopen tot 6 bar. Het resultaat is een zeer sprankelende mousserende wijn, ideaal op een terras, een receptie of als aperitief.

Prosecco

Meest bekende Italiaanse schuimwijn is met voorsprong prosecco. Sinds een tiental jaren is prosecco de meeste verkochte mousserende wijn wereldwijd. Het nam die koppositie over van ­Champagne. Prosecco komt uit het noordoosten van Italië, de streek Veneto. Voor de wijn komt slechts één druif in aanmerking: de glera, ook wel de prosecco-druif genoemd. Het grote verschil met andere mousserende wijnen zoals cava en champagne, is dat prosecco niet gemaakt wordt op de traditionele manier met gisting op fles, maar volgens de Charmat-methode, waarbij de gisting gebeurt in grote, afgesloten roestvrijstalen vaten. Wanneer de wijn volledig klaar is, wordt hij gebotteld. Deze manier van mousserende wijn maken is goedkoper dan de traditionele methode. 

Wil je zeker zijn van een goede prosecco, kijk naar de herkomstaanduiding op de fles. De twee hoogste beoordelingen zijn DOC en DOCG. DOC staat voor gecontroleerde benaming van oorsprong, DOCG voor gegarandeerde gecontroleerde benaming van oorsprong. Om tot deze laatste classificatie te behoren, moet de wijn aan uiterst strenge regels voldoen. De ‘G’ van Garantita is een bewijs van kwaliteit.

Een andere Italiaanse mousserende wijn is franciacorta. Deze moet je ook gaan zoeken in het noorden van Italië vlak bij de stad ­Brescia. Franciacorta wordt, net zoals champagne, gemaakt op de traditionele manier, met gisting op fles. Voor de wijn gebruiken de wijnboeren chardonnay, pinot noir (pinot nero) en pinot blanc (pinot blanco). Deze Italiaanse schuimwijn moet kwalitatief niet onderdoen voor de Franse collega, in 1995 kreeg het zelfs het DOCG-label, de hoogst mogelijke onderscheiding. Op jaarbasis wordt er relatief weinig franciacorta geproduceerd en het grootste gedeelte verlaat het land nooit. 

F1

Een derde Italiaanse mousserende wijn is de TrentoDoc. TrentoDoc is een samenvoeging Trento, dat staat voor Trentino-Alto Adige, de streek in het uiterste noorden van het land, en DOC, de erkenning die de wijn kreeg. TrentoDoc zijn doorgaans zeer frisse en minerale wijnen, gemaakt van 100% chardonnay. Het meest gekende wijnhuis van de streek is ongetwijfeld Ferrari. Het is deze sprankelende wijn die Max Verstappen en Charles Leclerc openen op het podium na hun Formule 1-race.

Een ander aperitief en op-en-top Italiaans is vermouth. Vermouth is een ideale basis voor mooie cocktails en wordt daarom vaak over dezelfde kam geschoren als bijvoorbeeld whisky en gin. Maar vermouth is geen sterke drank. Het is, net zoals sherry bijvoorbeeld, een versterkte wijn die gearomatiseerd wordt met planten en kruiden. Aanvankelijk werd dat gedaan om de slechte smaak van sommige wijnen te verdoezelen, maar sinds de drank succesvol werd, worden kwaliteitswijnen gebruikt om vermouth te maken. 

Er wordt nu al voorspeld dat vermouth de nieuwe gin wordt. In Barcelona is het een hit en meestal waait die trend gewoon over naar hier. Eén van de redenen van het succes zou de prijs zijn: vermouth is goedkoper dan gin, maar het feit dat je er gewoon heerlijke cocktails mee kan maken zal wel de doorslaggevende factor zijn. 

Bitter

Vermouth heb je in drie smaken: wit (bianco), rood (rosso) en droog. De witte is fris en fruitig en kan puur als aperitief ­gedronken ­worden. Aanlengen met soda of vruchtensap is ook een mogelijkheid. De rode vermouth heeft een meer zoete, kruidige smaak. Deze drink je puur of met een ijsblokje. De droge vermouth is bitter en is de perfecte basis voor een zomerse cocktail die je ook als aperitief kan drinken. Bekende voorbeelden van een vermouth zijn Martini en Cinzano. 

Tot slot zijn er ook nog de aperitieven op basis van een amaro. Amari kan je vergelijken met een vermouth met dat verschil dat alcohol de basis is en niet wijn. Over het algemeen zijn ze zachter en zoeter dan vermouth. Net zoals bij een vermouth is het alcoholpercentage eerder laag, wat het ook een ideale maaltijdopener maakt. Bekendste namen zijn Campari, Aperol en Cynar. Je kan ze perfect puur drinken met een ijsblokje, maar iedereen kent uiteraard de heerlijke Italiaanse cocktails zoals Negroni (Campari, gin en rode vermouth) en Aperol Spritz (Aperol, soda en prosecco). De meeste van deze cocktails zijn zo populair dat je ze als pre-mix kan kopen. Maar geef er je eigen touch aan en maak ze zelf.

En voor wie het graag alcoholvrij wil houden hebben de Italianen een mooi voorstel: Crodino. Het is de combinatie van mineraal bronwater op smaak gebracht met kruiden en vruchten. Wij hebben het voor de eerste keer geprobeerd tijdens de allereerste Tournée Minerale en bestellen het ook nu nog regelmatig. 

WB