De coronacrisis heeft iedereen in de horecasector met de neus op de feiten gedrukt: ventilatie en luchtzuivering zijn uitermate belangrijk en dat zal ook in de toekomst zo blijven. Horeca Magazine bracht enkele experts en ervaringsdeskundigen rond de tafel.

De restaurants en cafés in dit land waren tijdens de coronacrisis in totaal zowat een jaar gesloten. Met als reden dat de etende en drinkende klanten voor extra verspreiding van het virus zouden zorgen. De huidige coronacrisis, met de omicronvariant, mag dan op haar laatste benen lijken te lopen, het is verre van ondenkbaar dat er (in het najaar) nieuwe varianten opduiken die toch weer voor problemen zorgen.

Wil de horeca nieuwe sluitingen of beperkingen vermijden, dan is het belangrijk dat er werk wordt gemaakt van luchtzuivering en ventilatie. Zo neemt men de wetgever alvast argumenten uit handen om tot nieuwe drastische beslissingen over te gaan. 

Het Koninklijk Besluit van 27 januari 2022 stelt dat het gebruik van een luchtkwaliteitsmeter (CO2) is verplicht in voor het publiek toegankelijke binnenruimten van de eet- en drankgelegenheden van de horecasector. De streefwaarde voor de binnenluchtkwaliteit is een debiet van minstens 40 m³ per uur per persoon aan ventilatie en/of luchtzuivering of maximaal een CO2-concentratie van 900 ppm.

De limietwaarde voor de binnenluchtkwaliteit is een debiet van 25m³ per uur per persoon aan ventilatie, en/of luchtzuivering of een CO2-concentratie van 1200 ppm.

De uitbater wordt aanbevolen om te voorzien in een erkend systeem voor luchtzuivering voor het geval de limietwaarde wordt overschreden.

Agoria

In hoeverre is dit alles realistisch en haalbaar? De horeca is een huis met vele kamers: van het volkscafé tot de loungebar, van het kleine eethuisje tot de sterrentent. De mogelijkheden om te investeren verschillen enorm. 

Wij leggen ons oor te luisteren bij Guy Gommeren (Senior Business Group Leader Manufacturing) en Geert De Prez (Senior Expert Wellbeing & Prevention) van Agoria. De sectororganisatie Agoria verenigt bijna 2.000 technologiebedrijven uit de maakindustrie, de digitale sector en de telecomsector. “Ook de sectorgroep van de HVAC-systemen (Heating, Ventilation, Airconditioning, Cooling) is bij ons aangesloten. Vanaf de start van de coronacrisis ontvingen wij heel veel vragen van bedrijven en van de overheid over ventilatie en zuivere lucht. Onze organisatie heeft veel expertise in huis en probeert iedereen op een correcte en objectieve manier te informeren”, aldus Guy Gommeren. 

“De horecasector is zich daar niet altijd van bewust, maar vanaf een zaak één werknemer heeft valt deze ook onder de Codex met betrekking tot luchtkwaliteit op de arbeidsplaatsen. Deze stelt dat de werkgever de nodige technische en/of organisatorische maatregelen neemt om ervoor te zorgen dat de CO2-concentratie in de werklokalen gewoonlijk lager is dan 900 ppm of dat een minimum ventilatiedebiet van 40 m3/u per aanwezige persoon wordt gerespecteerd. Medewerkers die lang aan een te hoge hoeveelheid CO2 worden blootgesteld kunnen last krijgen van hoofdpijn, vermoeidheid of sufheid.”, stelt Geert De Prez.

Grondig meten

Hoe gaat een horecazaak nu best te werk om tot zuivere en CO2-arme lucht te komen. “Eerst een algemene regel: het is altijd goed om zoveel mogelijk verse lucht toe te voegen aan een gebouw. Verse lucht vermindert de kans op (corona)besmettingen heel erg. Deuren en ramen open zetten (bijvoorbeeld een uur voor en na de openingsuren van de zaak) kan al helpen, maar het is natuurlijk een ongecontroleerde oplossing met een tijdelijk effect”, zegt Guy Gommeren.

“Vooraleer er gekeken wordt naar investeringen in apparatuur is het belangrijk om eerst een grondige meting uit te (laten) voeren, om zo te weten wat je best in huis haalt of installeert. Zo’n meting is minder evident of simpel als het soms lijkt. Je moet weten waar je de meters best plaats en op welk moment je best meet. De firma’s die kwalitatieve meters verkopen hebben daarvoor expertise in huis”, vult Geert De Prez aan.

Ventilatiesysteem fungeert ook als airco

“Ventilatiesystemen zijn er in vele maten, aangepast aan elke situatie”, weet Guy. “Het kan interessant zijn deze te laten plaatsen tijdens een verbouwing of tijdens verfraaiingswerken. Of wanneer men isolatiewerken uitvoert. Het is prijsgunstiger om dit samen te laten doen en zo beperk je ook de periode van overlast of eventuele sluiting. Belangrijk om mee te geven is dat de je met een ventilatiesysteem de situatie controleert wat je een stabiliteit biedt van je binnenklimaat wat zich zal vertalen in een comfortabele en productieve omgeving. Zo kun je de klanten ook in de zomer in een aangename temperatuur ontvangen. Bovendien vermeerdert een goed ventilatiesysteem ook de waarde van je zaak”.

Naast ventilatiesystemen bestaan er ook luchtreinigingstoestellen. Wat is het verschil. “De luchtreinigingstoestellen richten zich meer op het elimineren van aerosolen en verontreinigde deeltjes afkomstig van meubelen, vloer en wandbekleding, … uit de lucht en in mindere mate op de CO2. Een ventilatiesysteem richt zich meer op het verdunnen van de aerosolen en de verontreinigde deeltjes door de toevoer van verse lucht waardoor hun aantal zodanig verdunt is dat ze geen gevaar meer kunnen vormen. We kunnen stellen dat de luchtreinigingstoestellen een nuttige aanvulling kunnen betekenen voor de ventilatiesystemen. De systemen zijn complementair aan elkaar. Elke inspanning die men doet voor een zuivere, schone en gezonde lucht wordt toegejuicht”, stelt Guy Gommeren.

Djingel Djangel

Over naar de praktijk dan. In september 2021 opende Peter Verbauwen Djingel Djangel, een platenzaak annex muziekcafé annex evenementenruimte in een pand op het Antwerpse Eilandje.

Het pand werd volledig gestript en heringericht. “Die verbouwingen gingen van start in mei 2020, toen de horeca door corona gesloten was. Door de uitspraken van de virologen en de politici concludeerde ik dat het niet al te lang meer zou duren eer men normeringen voor luchtkwaliteit in de horeca zou opleggen. Ik wilde liever niet voor een voldongen feit gesteld worden en besloot de zaak meteen te voorzien van een performant ventilerings- en klimatiseringssysteem. Het goede moment om dat te doen, want we waren nog niet open en voerden toch verbouwingen uit. Bij een zaak die al bestaat is dat natuurlijk minder evident.

Het is een debiet gestuurd systeem dat ook de CO2 monitort. Wanneer er ramen of deuren open staan dan gaat het systeem automatisch naar een lagere stand zodat er niet nodeloos energie wordt verbruikt.

Het vergde een zekere investering, maar we zijn blij dat we die deden. We kunnen onze klanten ontvangen in verse, gezonde lucht en in een aangename temperatuur en we merken dat ze dit waarderen. We pakken er ook zelf mee uit.

Luchtreinigingstoestellen

Zoals gezegd bestaan er naast ventilatiesystemen ook luchtreinigingstoestellen. Guillaume Ooms is managing director van de firma Genano. Het bedrijf is ruim twintig jaar actief in de sector van de luchtreiniging. Genano claimt een efficiëntie van 99,999 procent voor het elimineren van aerosolen uit de lucht. 

“Momenteel zijn er nog niet zo heel veel horecazaken die op een professionele manier aan ventilatie en/of luchtzuivering doen. Bij echt grote zaken, bepaalde ketens en sterrenrestaurants komt dat wel voor. Onze luchtzuiveringstoestellen zijn ontwikkeld vanuit een spinoff van de Universiteit van Helsinki en de Technische Universiteit Delft. Het onderzoek en de ontwikkeling stond oorspronkelijk in teken van medische omgevingen zoals cleanrooms en ziekenhuizen.

De luchtzuiveraar desinfecteert de lucht als het ware. Bacteriën, schimmelsporen, microben en virussen worden verwijderd. De toestellen zijn ‘plug-and-play’. Eerst meten wij de lucht om te zien hoeveel toestellen er nodig zijn en waar ze best geplaatst worden. De uitbater hoeft ze enkel in het stopcontact te steken. Ze zijn stil, er is nauwelijks onderhoud aan en ze gebruiken weinig elektriciteit (20 watt). Wij bieden ook een mooie display aan, waarop de klant in real-time de luchtkwaliteit kan volgen. Dit zorgt voor vertrouwen in de uitbating”, legt Guillaume Ooms uit.

De hamvraag: hoeveel kosten deze apparaten? “Wie bieden leasingformules vanaf 4 euro per dag aan, alles inbegrepen. Dat gaat dan over 1 toestel. 1 toestel is goed voor 15 à 20 personen. Deze formule is dus vooral geschikt voor kleine cafeetjes en restaurants, grotere zaken plaatsen best meerdere apparaten.”

Tekst: RDV