Hoe ziet de toekomst van onze distilleerderijen er uit? In een klimaat van tegenvallende economische factoren trekt de Belgische wijn- en spiritssector zich alvast op aan de vooruitzichten die er vanuit de overheid komen om de grensaankopen tegen te gaan. “Daarnaast moeten we ons heel hard bewust zijn van de nieuwe religie van totale onthouding die wordt gestuurd door bepaalde instanties, aldus Geert Van Lerberghe, directeur van Vinum Et Spiritus, de Belgische sectorfederatie voor de wijn- en spiritssector. Ik doe dan ook een oproep aan de horecasector om onze gemeenschappelijke belangen mee te helpen verdedigen”.

Vinum Et Spiritus is de Belgische sectorfederatie voor de wijn- en spiritsindustrie, die meer dan 80 leden vertegenwoordigt. Leden variëren van producenten en handelaars in wijn en gedistilleerde dranken tot een diverse verzameling van kleine, middelgrote en multinationale bedrijven. De hele Belgische wijn- en spiritssector was in 2024 goed voor een bijdrage in accijnsontvangsten van 568 miljoen€ en meer dan 30.000 directe en indirecte arbeidsplaatsen.

“Maar: we worden geconfronteerd met een ongunstig economisch klimaat. Na de COVID crisis zijn de grensaankopen, zeker voor spirits en in mindere mate voor wijn, terug toegenomen en gaat de verkoop in België (nog steeds) in dalende lijn, zeker wat spirits betreft. Ook de koopkracht blijft een issue”.

Kan het beter worden? De maatregelen vanuit de overheid tegen grensaankopen zijn alvast een positief signaal.

“In het nieuwe regeerakkoord gaat alvast bijzondere aandacht naar het herstel van de concurrentiekracht van onze Belgische ondernemingen, en wordt zeer uitdrukkelijk de intentie geuit om grensaankopen tegen te gaan. Op deze manier worden de Belgische producenten, die een schat aan kwaliteit en vakmanschap herbergen, en bovendien een belangrijk aandeel hebben in onze Belgische economie, beschermd.

Dat de verpakkingsheffing zal worden verminderd voor alle producten die bovengemiddeld duurder zijn dan in de buurlanden, dus niet alleen voor bv. koffie en frisdrank, is dan ook een goede eerste stap. Dat de regering zal onderzoeken welke andere accijnzen verlaagd kunnen worden om de grensaankopen tegen te gaan, biedt bijkomend perspectief dat de grote prijsverschillen met de buurlanden kunnen afgezwakt worden, en dat Belgische consumenten voortaan wijnen en spirits lokaal zullen aankopen. Vergeet niet dat onze sector gebukt gaat onder een fiscale lasagne die gemakkelijk tot 75% van de prijs van een fles wijn of gedistilleerde drank vertegenwoordigt. De rest (25%) moet dienen om alle kosten te financieren, en dan blijft er nog maar zeer weinig marge over”.

Een ander punt is de verantwoorde alcoholconsumptie.

“Wij onderschrijven het standpunt dat overmatig alcoholgebruik schadelijk is voor de gezondheid, en steunen dan ook de inspanningen om het interfederaal alcoholplan, dat zich richt op overmatig en schadelijk alcoholgebruik, verder uit te voeren, te evalueren en waar wenselijk aan te passen”.

Anderzijds vindt de sector het uitermate belangrijk om positieve consumptiepatronen te blijven stimuleren en niet enkel te stigmatiseren.

“Wij geloven dat consumenten behoefte hebben aan een positieve aanpak in plaats van betutteling of een verregaande beperking in vrijheid. Daarom ook zetten we onze inspanningen verder om, samen met andere sectoren zoals bijvoorbeeld de Belgische brouwers en de hospitality sector, consumenten begrijpbare en leesbare productinformatie te verschaffen, om het bewustzijn over verantwoorde alcoholconsumptie te vergroten en om jongeren niet langer bloot te stellen aan alcoholreclame dankzij het recent herwerkte alcoholconvenant.

Ondertussen neemt ook het aanbod alcoholvrije varianten jaar na jaar toe, waardoor er verruimde mogelijkheden ontstaan om alcoholmisbruik te vermijden zonder dat consumenten moeten inboeten op kwaliteit of beleving”.

Al gooit de nakende wijziging van de huidige reclameslogan omtrent alcoholgebruik wel wat roet in het eten…

“We zijn alleszins verrast door de beslissing om de reclameslogan opnieuw te wijzigen naar “Alcohol schaadt de gezondheid”. Dergelijke maatregel is disproportioneel, en dan wel omdat hierdoor niet langer het onderscheid wordt gemaakt tussen gematigde en overmatige alcoholconsumptie.

De nieuwe maatregel, waarvan de reikwijdte en gevolgen op de lange termijn ernstig worden onderschat, zal dan ook schade teweeg brengen in de gehele waardeketen en bij alle betrokken bedrijven, terwijl de sector niet gelooft in de doeltreffendheid van deze maatregel. Bovendien negeert hij de succesvolle inspanningen van de sector om de slogan af te stemmen op de strategische keuzes van het interfederaal alcoholplan. Ten derde is deze beslissing vooral gebaseerd op een zeer éénzijdige en onvolledige lectuur van de wetenschappelijke literatuur”.

Maar: gelukkig zijn er ook een aantal hoopgevende tendensen. Eentje daarvan is het “new hedonism”, waarbij de consument graag betaalt voor een unieke ervaring. Met andere woorden: men drinkt minder maar beter.

“Consumenten, en dan zeker jongeren, gaan niet langer voor volumes tegen een lage prijs, maar gaan voor kwaliteit, en willen daar verhoudingsgewijs ook meer voor betalen”.

Een tweede tendens, vooral bij jongeren, is dat er meer aandacht is voor well being, of voor “zebra striping”, het zogenaamde surfen tussen alcoholische – en niet-alcoholische dranken.

“Een derde trend, maar eentje die me verontrust, is de verregaande denormalisatie van alcohol in de maatschappij. Met een eenzijdig discours gaat men voorbij aan de wetenschappelijke bewijzen dat een gematigde alcoholconsumptie deel kan uitmaken van een evenwichtige levensstijl, en worden er maatregelen verantwoord die alcoholhoudende dranken onzichtbaar, onbereikbaar en onbetaalbaar maken. Het is hoog tijd dat we als sector op een passende wijze reageren tegen deze nieuwe religie van totale onthouding. Want: moderation is a safe choice”.

Het streefdoel is o.a. om ook actiever te gaan samenwerken met de horecasector.

“Er zijn al heel wat bestaande initiatieven die de consument informeren en hen begeleiden om beter met de risico’s van alcoholmisbruik om te gaan, maar helaas is er nog te veel versnippering en gaat het gewicht van die initiatieven deels verloren. Dat willen we via een ronde tafel in juni (datum nog te bepalen, nvdr.) aanpakken.”

Dat de sector meer op het voorplan wil treden, werd ook bewezen door de eerste editie van de Brussels Bar Show die onlangs plaatsvond in Silo Brussels. Met meer dan 2.000 bezoekers (bartenders, drankprofessionals en cocktailliefhebbers) was deze eerste editie alvast een schot in de roos. Men kon er dan ook kennis maken met 150 top bartenders die hun vakmanschap toonden, met meer dan 150 topmerken en met meer dan 250 unieke cocktailrecepten die speciaal voor dit event ontwikkeld werden.

“De Brussels Bar Show was niet zomaar een vakbeurs, maar een bruisend netwerkplatform dat bartenders en drankprofessionals uit heel België samenbracht. Deze eerste editie heeft zich nu al bewezen tot hét jaarlijkse ontmoetingsmoment voor de Belgische barindustrie”, aldus Alice Bown, de Wine Lady of Belgium 2020 die met Alice Bown Agency een in wijnen en spirits gespecialiseerd communicatiebureau runt, en het concept van de Brussels Bar Show bedacht in samenwerking met Hannes Desmedt, een cocktail-catering expert en bekroonde sommelier-bartender die met zijn technische expertise en diepgaande productkennis het concept mee hielp te ontwikkelen.

Het geheel werd ook omkaderd door 28 seminaries en 12 exclusieve sessies, geleid door ’s werelds grootste namen en opkomende talenten, met unieke inzichten en baanbrekende innovaties in de barindustrie.

De volgende editie van de Brussels Bar Show gaat door op 29 en 30 maart 2026, opnieuw in Silo Brussels. Te noteren alvast in de agenda.

Voor meer info, surf naar www.vinumetspiritus.be en www.brusselsbarshow.be

[ Danny Verheyden – foto’s Brussels Bar Show: ©alicebown ]