Naar aanleiding van de jaarlijkse dag van de tapas, die op 26 juni over de hele wereld wordt gevierd, had Horeca Magazine de gelegenheid om de heer Alberto Antón, de Spaanse ambassadeur in België, te interviewen.

Señor Antón, hoe zag uw loopbaan eruit voordat u naar België kwam?
Mijn loopbaan was gevarieerd en interessant. Ik heb functies bekleed in Spanje en in het buitenland, in Tanzania, Mexico, Marokko en Tunesië, bij de Europese Unie en in Centraal-Azië (Kazachstan, Kirgizië en Tadzjikistan). Als directeur van de Spaanse diplomatieke school heb ik ook bijgedragen aan de opleiding van nieuwe lichtingen diplomaten. Ik ben verheugd om opnieuw een functie te bekleden in Brussel, voor de tweede keer in mijn loopbaan, ditmaal als Spaanse ambassadeur bij het Koninkrijk België.

Hoe integreert u gastronomie in uw diplomatieke aanpak?
Ik ben erg geïnteresseerd in mensen. Je leert meer van mensen dan uit schoolboeken. Ik hecht veel belang aan publieke diplomatie en dus ook aan gastronomische diplomatie die daar deel van uitmaakt. Hoewel het begrip ‘gastronomische diplomatie’ pas sinds het begin van deze eeuw wordt gebruikt, gaan de wortels ervan terug tot het begin der tijden: het te eten uitnodigen en ontvangen van een natie, volk of stam is een menselijke gewoonte die duizenden jaren oud is. Er wordt gezegd dat gastronomische diplomatie gebaseerd is op het idee dat ‘de gemakkelijkste manier om harten en geesten te winnen via de maag is’.

Is gastronomie een van de drijvende krachten achter de ontwikkeling van toerisme?
Gastronomie is een sleutelelement in de cultuur van een land. In juni 2021 werd de eerste ‘Spaanse handleiding voor gastronomische diplomatie’ gepresenteerd. Dit document benadrukte de reeds uitgevoerde acties en stelde nieuwe actielijnen voor nieuwe kansen en internationale promotie voor de Spaanse keuken. Met deze handleiding sloot Spanje zich aan bij landen als Japan, Thailand, Frankrijk en Peru, die al een vergelijkbare strategie hadden.

Gastronomie in de breedste zin van het woord is de som van een reeks activiteiten die een aanzienlijk deel van onze economie omvatten en belangrijke drijvende krachten zijn: landbouw, veeteelt en visserij; de voedings- en drankenindustrie; de groot- en detailhandel in goederen voor consumenten en het hotelwezen, import-export en tot slot het hotelwezen in al zijn varianten.

Het lijdt geen twijfel dat gastronomie en toerisme nauw met elkaar verbonden zijn. En het lijkt duidelijk dat de Spaanse gastronomie een toeristische attractie op zich is. Juist daarom moeten we de Spaanse gastronomie in het algemeen en Spanje als gastronomische bestemming in het bijzonder blijven promoten. Vooral rekening houdend met het feit dat het toeristische product ‘gastronomie’ een bijzondere bijdrage kan leveren aan de duurzaamheid van toerisme, waar Spanje zich sterk voor inzet.

Er zijn veel initiatieven om gastronomisch toerisme te promoten en Turespaña, de organisatie die verantwoordelijk is voor de promotie van Spanje als toeristische bestemming in het buitenland, speelt hierin een belangrijke rol. Naast de Dag van de Tapas vieren we bijvoorbeeld ook de Werelddag van de Paella en organiseren we tal van activiteiten op het gebied van wijntoerisme.

Organisaties zoals de Koninklijke Academie voor Gastronomie werken ook aan de verspreiding en bescherming van de Spaanse gastronomische cultuur, en er is ook het merk ‘Saborea España’, een platform met overheidssteun bestaande uit vijf partners, waaronder ‘Paradores’, dat gastronomische producten wil omzetten in waardevolle en unieke toeristische ervaringen.

De Spaanse gastronomie wordt erkend als een van de beste ter wereld. Hoe verklaart u dat er niet meer Spaanse restaurants zijn in België?
De Spaanse gastronomie is inderdaad door de internationale culinaire gids TasteAtlas uitgeroepen tot de op twee na beste ter wereld. In 2023 zal de Michelingids een ster toekennen aan 250 Spaanse restaurants: 203 restaurants krijgen één ster, 34 twee sterren en 13 drie Michelinsterren.

Hoewel de huidige Spaanse keuken openstaat voor de wereld, mogen we één onveranderlijk kenmerk van de Spaanse culinaire traditie niet vergeten: het mediterrane dieet. Het mediterrane dieet, dat in 2010 door UNESCO werd uitgeroepen tot immaterieel cultureel erfgoed en waarvan bewezen is dat het goed is voor de gezondheid en het welzijn, is de eigenlijke essentie van onze keuken.

De huidige Spaanse gastronomische keuken is ook aantrekkelijk vanwege zijn engagement voor het milieu. Seizoensgebonden en lokale producten vormen de basis van de menu’s in de meest prestigieuze restaurants van Spanje, en sommigen hebben duurzaamheid tot een van de handelskenmerken van hun culinaire projecten gemaakt.

Ons land biedt een rijkdom aan buitengewone producten, en een belangrijk aspect van de Spaanse keuken is dat we ze graag op en natuurlijke wijze bereiden, zonder ze onder zware sausen te verbergen.

Het is inderdaad zo dat een grotere aanwezigheid van Spaanse kwaliteitsrestaurants in België wenselijk zou zijn. Eigenlijk zouden we het niet alleen moeten hebben over ‘Spaanse restaurants’ in de strikte zin van het woord, maar ook over restaurants die niet noodzakelijk Spaans zijn maar die een kwaliteitsvolle ‘Spaanse keuken’ aanbieden. Naar mijn mening is het, zoals voor veel andere dingen, een kwestie van vraag en aanbod, en moeten we het ongetwijfeld de tijd geven…

Is de tapa een gerecht of een levenskunst? Moet je Spanjaard zijn om tapas naar behoren te presenteren?
‘Tapas’ kunnen bescheiden of verfijnd zijn, gratis of duur. Het kunnen olijven, worstjes of frietjes zijn, of zelfs proeverijen van uitgebreide culinaire creaties die deel uitmaken van een menu. Maar zoals u weet, is een ‘tapa’ oorspronkelijk een aperitiefje, een klein hapje dat wordt geserveerd bij een drankje.

Het soort ‘tapa’ dat aan het publiek wordt aangeboden, hangt sterk af van wanneer en waar het wordt gegeten. Daardoor is een ‘tapa’ in een bar niet hetzelfde als een ‘tapa’ in een gastronomisch restaurant. Zelfs een ‘tapa’ geserveerd bij het aperitief is niet hetzelfde als een lunch op basis van ‘tapas’.

De ‘tapa’ is een gastronomisch icoon van de Spaanse cultuur en er zijn bepaalde constanten, zoals de manier waarop ze wordt gegeten, in groep, meestal staand, om te delen met vrienden, wat de positieve waarden van samenleven en plezier aanmoedigt. In Spanje is naar bars gaan met vrienden of familie om er ‘tapas’ te eten een concept met een eigen naam: ‘el tapeo’.

Juist daarom hoef je geen Spanjaard te zijn om van ‘tapas’ te genieten, het is meer een kwestie van houding tegenover en opvatting van het leven. En uiteraard hoef je geen Spanjaard te zijn om goede ‘tapas’ te maken: waarom zou er geen Belgische chef-kok zijn die betere ‘tapas’ maakt dan een Spaanse kok? Uiteindelijk is een ‘tapa’ niets meer en niets minder dan een verwijzing naar een miniatuurkeuken, en een chef-kok is, ongeacht zijn nationaliteit, in de eerste plaats een kok.

Hebt u persoonlijk een lievelingsgerecht?
Mijn favoriete Spaanse gerechten zijn paella uit Valencia en rijst in het algemeen, Fabada uit Asturië (een soort cassoulet) en cocido uit Madrid (een stoofpotje). Met andere woorden: gerechten die ‘de cuchara’ zijn zoals we ze in Spanje noemen, consistente gerechten die met een lepel worden gegeten.

[ Pascale Van Weert ]