En de ‘Vis van het Jaar 2022’ is: grijze garnaal!

Maandag stelde VLAM opnieuw zijn ‘Vis van het Jaar’ voor. Voor het eerst geen vis, maar onze Belgische trots: de grijze Noordzeegarnaal. Het kustwater is hun thuis, de herfst hun toptijd.

Plaats van afspraak is het pleintje rond de oude Surcouf van gewezen garnaalvisser Charles Buckels, die op het droge de Nieuwpoortse vismijn flankeert. Dit keer dus geen vis die VLAM heeft uitgekozen, wel een schaaldier waarvan de vangst voornamelijk een verhaal van de kustvisserij is. Het grootste deel wordt gevangen in de kustgebieden van de Noordzee, voor België, Nederland, Duitsland en Denemarken. Van de Belgische vloot zijn ongeveer 30 vaartuigen uitgerust om garnalen te vissen, voor 15 is het hun exclusieve vangst en dat vooral tijdens het garnaalseizoen van augustus tot november.

De aanvoer in Belgische vismijnen is echter veel te klein (369 ton in 2021) voor de enorme vraag in België. De gemiddelde prijs in de vismijn bedroeg in 2021 5,34€/kg. De meerderheid van de grijze garnaal op de officiële Belgische markt is dan ook afkomstig van de Nederlandse, Deense en Duitse visserij en wordt in Marokko gepeld. Een beperkt aantal wordt nog door nijvere handen hier bij ons gepeld, meestal voor de restaurants of plaatselijke verkoop. Wie echt levende verse garnalen wil, trekt best naar de viswinkels in Nieuwpoort en Zeebrugge en naar de vistrap in Oostende, koopt er ongepelde garnalen en gaat zelf aan de slag.

Voor wie zich afvraagt hoe ecologisch de garnaalvangst is, even dit. Omdat garnalen kortlevend zijn (2‐3 jaar), zich snel voortplanten en veel nakomelingen produceren, is er geen beperking wat bevissing betreft. Belgische garnaalvissers werken met rolsloffen, een innovatief vistuig op wielen waardoor de bodemimpact wordt ingeperkt, en maken steeds gebruik van een zeeflap, dit is een lap die de kleinere garnalen en andere bijvangst scheidt van marktwaardige garnalen. Wat betreft de grootte van de grijze garnaal werd door de leden van de producentenorganisatie Rederscentrale beslist dat de minimum lengte van de garnalen 6,8 mm moet zijn. Bij aanlanding in de twee erkende visveilingen voor garnaal Nieuwpoort en Oostende is er ook een zeefplicht.

Waarin verschillen onze Belgische beestjes nu van de andere? Alle garnalen worden aan boord van het schip onmiddellijk in zeewater gekookt waarbij onze vissers nog een extra schep zout toevoegen en – het geheim – chicorei, waardoor ze hun mooie diepe roze kleur krijgen.

Garnalen zijn het allerlekkerst versgepeld – zet je aperitiefgasten aan het werk – met een goed glas witte wijn, bubbels of – traditioneel – Rodenbach. Maar ze matchen ook prachtig met gekookte aardappel, onze eigenste ‘pomme crevettes’, in salades, in omelet, als aperitiefhapje in een blaadje witloof (onze andere Belgische topper), de garnaalkroket natuurlijk, of heel simpel bovenop een stevige roggeboterham met een laag goede boter. Pantsertjes en koppen kook je op tot een heerlijke fond waarmee je tot diep in de winter vissauzen kunt umami maken.